delikuenca
--------------------------------------------------------------------------------
Nocioni delikuencė ėshtė trem latin, qė nė gjuhėn shqipe do tė thotė:gaboj, bėj faj. Me konceptin delikuencė nė psikologji kuptojmė atė dukuri psikike e cila manifestohet me mosrrespektimin e normave morale dhe juridike tė njė individi. Delikuenca ėshtė njė lloj sjelljeje nė kundėrshtim me normat e caktuara shoqėrore. Ndėrkaq, delikuent quhet ai individ i cili me veprimet e veta jo vetėm qė shkel normat e mjedisit, por edhe bie nė konflikt me tė tjerėt.
Nė pėrqindje mė tė madhe nė delikuent pėrfshihen fėmijė deri nė fazėn e pubertetit dhe tė adoleshencės, tė moshės 14-18 vjeqe, tė cilėt bėjnė vepra tė palejuara-delikte. Individėt e tillė nė medisin tonė zakonisht janė persona qė nė fillim nisin tė ikin nga shkolla, nga shtėpia merren me vjedhje tė ndryshme, gėnjejnė, ndėrsa mė vonė njė pėrqindje e tyre pėrdorin alkool dhe nė kohė tė fundit edhe drogė.
Hulumtimet trgojnė se individi qė bėn delikte tė ndryshme, nuk lind si i tillė. Nė formimin e tij zakonisht ndikon familja, sidomos raportet jo tė shėndosha nė tė, ndikojnė prindėrit, posaqėrisht kur njėri prej tyre ėshtė i sėmurė, alkoolist, i pamoralshėm etj., gjendja e rėndė ekonomike, mjedisi i papėrshtatshėm shoqėror, organizimi i dobėt i punės nė institucionet edukativo-arsimore etj. Nė shfaqjen e delikuencės si sjellje e papėrshtatshme ndikojnė edhe faktorėt psikik, sidomos ata tė natyrės emocionale, si: ndjenja e pasigurisė, mungesa e kujdesit pridėror, streset e ndryshme, ankthi, pengesat e frustracionit etj.
Nė fund duhet theksuar se me punė tė kujdesshme, tė durueshme dhe tė organizuar si duhet profesionalisht, tė miturit delikuentė mund tė pėrmirsohen dhe mė vonė bėhen anėtarė tė shėndosh tė shoqėrisė.