bujar-mehmeti
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.


Forumi im
 
ForumPortalLatest imagesRegjistrohuidentifikimi

 

 Bleta dhe “ēudia” e pickimit tė saj

Shko poshtė 
AutoriMesazh
Admin
Admin



Number of posts : 456
Registration date : 15/03/2008

Bleta dhe “ēudia” e pickimit tė saj Empty
MesazhTitulli: Bleta dhe “ēudia” e pickimit tė saj   Bleta dhe “ēudia” e pickimit tė saj Icon_minitimeFri Apr 04, 2008 12:31 pm

cheers

--------------------------------------------------------------------------------

-Bletėt :- jetojnė nė shoqėri e cila nė njė zgjua mund tė ketė deri nė 50.000-60.000 individė. Nė ēdo zgjua-(kosherė) dallohet :
Mbretėresha:- ėshtė njė dhe dallohet prej bletėve tjera: sepse ka trup mė tė madh, bark mė tė gjatė dhe krahė mė tė shkurtėr. Roli i saj ėshtė nė prodhimin e vezėve, pėrkatėsisht nė shumimin e kolonisė. Mbretėresha pjell 1000-2000 vezė nė ditė, ose mė saktė 1 vezė nė ēdo minutė. Gjatė gjithė jetės ajo pjell rreth 2 milion vezė. Ajo jeton deri nė 2-3 vjet.
Meshkujt:- kanė trup mė tė vogėl se mbretėresha, ngjyrė mė tė mbyllėt dhe sy mė tė mėdhenj,nuk kanė thumb dhe roli i tyre ėshtė nė fekondimin e mbretėreshės. Dhe nuk janė tė aftė pėr t’u ushqyer vetė.
Bletėt puntore:- kanė trup mė tė vogėl dhe ngjyrė mė tė mbyllėt.Roli i tyre ėshtė : tė ushqejnė larvat, tė ajrosin zgjoin dhe punė tė tjera. Edhe bleta trupin e ka tė ndarė nė: kokė, krahėror dhe bark. Qysh nė moshėn 20 ditėshe e deri nė vdekje kėto bletė i pėrkushtohen grumbullimit tė mjaltit dhe nektarit. Bletėt shėtisin lule mė lule, jo pėr tė grumbulluar ushqim pėr vete, por pėr tėrė koloninė. Ato kanė njė aftėsi tė lartė pėr ti dallu ngjyrat dhe aromat e luleve. Megjithėse njė bletė peshon 90 mg, ajo mund tė transportojė deri nė 20 mg nektar. Pėr ta mbledhė kėtė nektar, njė bletė duhet tė vizitojė 1000-1500 lule tėrfili ose lule tė bimėve tjera. Kokrizat e pjalmit mbahen te ngjitura me mjaltin me tė cilin ėshtė lyer bleta paraprakisht.
Nė kokė ka njė palė sy tė pėrbėrė dhe tre tė thjeshtė.. Nė kėmbėt e pasme kanė furqėzėn pėrmes sė cilės mbledh nektarin dhe e vendos nė shportėza, ku mė vonė e pėrpunon nė gushė dhe e prodhon mjaltin, me tė cilin do ti ushqejnė larvat. Nė pjesėn e fundme tė barkut gjendet gjėndra pėr prodhimin e dyllit, me tė cilin ato do ti ndėrtojnė hojet nė formė gjashtė-kėndėshe, ndėrsa barku pėrfundon me njė thumb helmues, tė cilin bleta e shfrytėzon pėr mbrojtje, (thumbimi”pickimi” mund tė jetė shėrues pėr disa persona dhe vdekjeprurės pėr personat qė janė alergjik nė subsancat kimike qė lirohen pas pickimit).

SHUMIMI dhe ZHVILLIMI :-bėhet nė atė mėnyrė qė mbretėresha del e ndjekur nga meshkujt, ku njėri prej tyre e fekondon mbretėreshėn, pas disa ditėsh ajo fillon ti bėjė vezėt, tė cilat puntorėt i vendosin nė qelizat e hojes veē e veē. Pas tri ditėsh, nga vezėt dalin larvat me ngjyrė tė bardhė, tė cilat do tė ushqehen nga bletėt puntore me anė tė njė qumėshti tė cilin e prodhojnė nga disa gjėndra qė gjenden nė trupin e tyre. Nga kėto vezė zhvillohen: bletėt puntore, njė pakicė meshkuj dhe dy ose tri mbretėresha. Mbretėresha e vjetėr del nga zgjoi e shoqėruar nga njė numėr i blėteve puntore, dhe vendoset nė njė degė, kėshtu qė krijohet familja e e re. Nė zgjoin e vjetėr, vendin e saj e zė mbretėresha e re. Procesi i ndarjes sė kolonisė nė dy pjesė, pas qeljes sė bletėve tė reja quhet-rojitje.
-PĖRDORIMI I MJALTIT NĖ MJEKĖSI DHE PĖR QĖLLIME TJERA :-
Nė Europė, pickimet e bletės pėrdoren pėr kurimin e sėmundjeve me origjinė muskulare dhe artikulare, nė atė mėnyrė qė pickimi bėhet nė pjesėn e gjurit apo muskulit, pėr sigurimin e njė rezultati tė lartė pėrdoren 7 pickime nė pjesėn e gjurit s'po kyqeve dhe atė pėr disa ditė radhazi. Nė Venezuelė, bleta thahet bėhet pluhur, pastaj qitet nė njė gotė me verė tė bardhė dhe pėrdoret pėr tė ndaluar dhimbjen e veshkėve. Nė Angolė, bleta pėrdoret kundėr dhjamosjes sė tepėrt. Nė Kinė njė pickim i bletės nė ditė e pėrdorin pėr bukurinė dhe pėr ngjyrėn e trupit, sidomos te tė moshuarit. Pickimi i bletės pėrdoret pėr rrjedhėn e lirshme tė gjakut dhe funksionimin normal tė zemrės, si dhe pėr kurimin e fytit.Pjalmi i bletės pėrdoret edhe pėr tė larguar krimbat zorrėve
Vendi ynė qė nė lashtėsi ėshtė marė me kultivimin e bletės,qysh prej shekullit VII p. e. sė. re.Ndėrsa njė zhvillim mė tė madh mori kultivimi i bletės nė mesjetė sidomos nė disa vise tė Shqiprisė. Mjalti u pėrdor edhe nė pagimin e taksave dhe ishte njė pasuri e vėrtetė, sepse me tė tregtohej lirshėm, njė rėndėsi tė veēantėė kishte edhe dylli i cili pėrdorej pėr qėllime tė ndryshme.
Gjatė festave Ilirėt pėrdornin verė tė pėrgaditur nga mjalti. Nga bletėt meren prodhime tė ēmuara si: mjalti, helmi, dylli, pjalmi dhe qumėshti i nėnave. Dijetari arab Ibn – Sina (Avicena), shkruante: “Mjalti forcon frymėmarjen, ndihmon aparatin tretės, shton oreksin, ruan pėrkohėsisht gjendjen rinore , forcon kujtesėn, arsyen, Mjekėt e asaj kohe kėshillonin mjaltin si kurues pėr tė gjitha sėmundjet dhe plagėt. Cilėsia e lartė ushqyese dhe dietike e mjaltit rrjedh nga pėrbėrja komplekse e tij. Jo vetėm kaq, por bletėt ndikojnė nė rritjen e rendimenteve tė kulturave bujqėsore, po qe se sigurohet numėr i mjaftueshėm pėr hektarė.
LLOJET E MJALTIT:- Akacia-bagremi :-i mbledhur nė mes tė majit dhe qershorit,pėrdoret pėr qetėsimin e lukthit, iu preferohet ta pėrdorin tė moshuarit dhe fėmijėt. Gėshtenja:-i mbledhur nė mes tė qershorit e gushtit, ka ngjyrė mė tė mbyllėt pėrdoret pėr qarkullimin e gjakut. Bliri:-lulet qelin para gėshtenjės, ka aromė tė luleve dhe ngjyrė tė qeltė,pėrdoret pėr qetėsim etj.

Literatura e pėrdorur :- “Biologjia 11” (1997) Prishtinė, Tiranė: SHBLSH dhe nė revistėn “ Ne dhe mjedisi” Nr : 9 (1996), Tiranė: Shoqata e mbrojtjes sė mjedisit natyror nė Shqipėri, Copyright Herbateka 2002-(www. Herbateka.com), Prishtinė (2000) -“Atlasi i pėrgjithshėm i zoologjisė” Isuf Zeneli,” Mirėmbajtja e bletėve” “Josip Reliq” .
Mbrapsht nė krye Shko poshtė
https://bujar-mehmeti.forumotion.com
 
Bleta dhe “ēudia” e pickimit tė saj
Mbrapsht nė krye 
Faqja 1 e 1

Drejtat e ktij Forumit:Ju nuk mund ti pėrgjigjeni temave tė kėtij forumi
bujar-mehmeti :: Shkencat Egzakte :: Biologji-
Kėrce tek: