Gramatika
--------------------------------------------------------------------------------
M?nyrat e Foljeve
Kuptimi i asaj q? shprehet nga folja mund t? paraqitet prej fol?sit n? m?nyra t? ndryshme:
- si di?ka e realizuar : Ne punuam.
- si di?ka e d?shirueshme, e pritshme: T? punojm? apo t? mos punojm?.
- si urdh?r: Punoni!
- si habi: Punuakan!
Trajtat e ndryshme q? merr folja p?r t? shprehur pik?risht k?ta kuptime quhen m?nyra. N? gjuh?n shqipe folja ka gjasht? m?nyra:
d?ftore, lidhore, kushtore, habitore, d?shirore, urdh?rore.
M?nyra d?ftore e paraqet kuptimin e shprehur prej foljes si di?ka t? v?rtet? ose reale, qoft? ky pohim, mohim ose pyetje:
Iliri po m?son.
Iliri nuk po m?son.
A po m?son Iliri ?
M?nyra lidhore paraqet kuptimin e shprehur prej foljes si di?kaq? d?shirojm? ose presim t? ndodh?
Po t? punosh do t? fitosh.
M?nyra kushtore e paraqet kuptimin e shprehur t? foljes si di?ka t? mundshme q? varet (kusht?zohet) nga nj? veprim tjet?r:
Po t? punoje m? shum?, do ta m?soje m? mir? kompjuterin.
M?nyra habitore paraqet kuptimin e shprehur prej foljes si di?ka t? papritur q? shkakton habi:
Sa q?nka rritur !
Ju m?sokeni shum? !
M?nyra d?shirore paraqet kuptimin e shprehur prej foljes n? form? urimi ose mallkimi:
Shkofsh e ardhsh sh?ndosh !
U b?fsh nj?qind vje? !
T? raft? pika !
M?nyra urdh?rore paraqet kuptimin e shprehur prej foljes n? form? urdh?ri, k?rkes?, k?shill?:
Punoni m? mir?.
M?soni m? shum?.
D?ftorja, lidhorja, kushtorja, habitorja, d?shirorja dhe urdh?rorja kan? forma t? ve?anta p?r koh? dhe p?r veta t? ndryshme t? ?do numri.
Ve? k?tyre m?nyrave ka edhe forma foljore t? pashtjelluara t? cilat nuk kan? as koh? as vet? as num?r.
Format e pashtjelluara t? foljeve jan?: pjesorja, paskajorja, p?rcjellorja dhe mohorja:
- pjesorja: punuar, m?suar, bler?, gjetur, thar? etj.;
Foljet kan? edhe nj? pjesore t? shkurtuar e cila gjendet duke i hequr pjesores prapashtes?n -r, -r?, -ur, -?,: punua(r) - punua, bler(?)- ble(r?), gjet(ur) - gjet
th?n(?) - th?n.
- paskajorja: p?r t? punuar, p?r t? m?suar, p?r t? marr? etj.;
- p?rcjellorja: duke punuar, duke m?suar, duke marr? etj.;
- mohorja: pa punuar, pa m?suar, pa m?suar, pa marr? etj.;
N? k?to trajta, ajo q? shprehet nga folja nuk mund t? paraqitet prej fol?sit n? m?nyra t? ndryshme, prandaj ato nuk merren si m?nyra.
__________________